“Không có bằng chứng nào cho thấy thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng là ít hại. Những sản phẩm này chứa nicotine - chất gây nghiện cao và hàng loạt hóa chất độc hại có thể gây ung thư, bệnh tim, phổi. Với thanh thiếu niên, chúng đặc biệt nguy hiểm vì ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, gây tổn thương phổi cấp, thậm chí tử vong”, bác sĩ Hồ Thanh Đảm - Trưởng khoa Truyền thông GDSK, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thông tin.
Sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Theo số liệu của WHO, thuốc lá gây ra hơn 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới, trong đó khoảng 1,3 triệu ca là do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động. Tại Việt Nam, thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm.
Trong đó 84.500 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc chủ động và 18.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động. Việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng nghiêm trọng và ngày càng gia tăng về bệnh tật và tử vong sớm, cũng như chi phí y tế. Thiệt hại kinh tế do thuốc lá ước tính là 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm. Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách Quốc gia.
Tổ chức Y tế thế giới nhấn mạnh: Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2025 là dịp để phơi bày các cách thức mà các tập đoàn thuốc lá trên thế giới sử dụng để quảng bá, tiếp thị các sản phẩm gây nghiện cũng như chỉ rõ các chiêu thức quảng cáo sai sự thật, lừa dối mọi người, làm cho các sản phẩm thuốc lá trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.
Trên toàn cầu ước tính có 37 triệu trẻ em trong độ tuổi 13 - 15 sử dụng thuốc lá. Ở nhiều quốc gia, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên đã cao hơn tỷ lệ sử dụng ở người trưởng thành.
Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu của nam giới trưởng thành tại
Việt Nam đang tuy có giảm nhưng vẫn còn ở mức cao (41,1% - điều tra STEPS - WHO 2021). Đối với thuốc lá điện tử, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) năm 2015 là 0,2% (GATS 2015), năm 2020 là 3,6% (PGATS 2020). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15 - 24 (7,3%) sau đó là các nhóm tuổi 25 - 44 tuổi (3,2%), 45 - 64 tuổi (1,4%) (PGATS 2020).
Nicotine và các sản phẩm thuốc lá gây nghiện rất nguy hiểm cho sức khỏe, nhưng luôn được các tập đoàn thuốc lá trên thế giới tìm cách để thu hút mọi người sử dụng. Không có bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào và không có mức độ tiếp xúc nào đối với thuốc lá được coi là an toàn cho sức khỏe bao gồm thuốc lào, xì gà, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá tự cuốn, thuốc lá tẩu và các sản phẩm thuốc lá không khói. Thuốc lá, thuốc lá mới và các sản phẩm chứa nicotine rất có hại cho sức khỏe, thậm chí gây tử vong cho cả người hút và người không hút nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, các sản phẩm này có thể làm suy yếu nghiêm trọng sự phát triển não bộ.
Năm 2025, Tổ chức Y tế Thế giới chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ. Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các nước cùng chung tay thực hiện Chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5/2025 vì một tương lai khỏe mạnh hơn.
Theo đó, kêu gọi các quốc gia thực thi Điều 5.3 của Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) của WHO để bảo vệ các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá. Theo dõi, giám sát chặt chẽ các hoạt động quảng cáo của ngành công nghiệp thuốc lá. Kiểm soát chặt chẽ và ngăn chặn sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá trong việc xây dựng các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá. Không hợp tác, không nhận tài trợ của các công ty sản xuất, kinh doanh
thuốc lá dưới mọi hình thức.
Thực hiện các chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả bao gồm: Tăng thuế thuốc lá với mức đủ lớn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập bình quân đầu người và hướng tới mức thuế chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá. Thực hiện môi trường không thuốc lá. Thực thi cấm toàn diện quảng cáo thuốc lá và nicotine trên các nền tảng số, mạng xã hội và trên các phương tiện giải trí; giám sát chặt chẽ hoạt động quảng cáo tại các điểm bán lẻ, trên các nền tảng xã hội hoặc trực tiếp trong trường học. Tăng diện tích in cảnh báo sức khỏe trên bao bì các sản phẩm thuốc lá. Lồng ghép và tăng cường các chương trình cai nghiện thuốc lá vào các chương trình y tế quốc gia và các chương trình khác. Thực thi nghiêm qui định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.