Mỗi dịp hè, bên cạnh niềm vui của trẻ nhỏ là nỗi lo từ những vụ đuối nước thương tâm, cướp đi sinh mạng nhiều người người mỗi năm, trong đó trẻ em chiếm tỷ lệ cao nhất. Đây là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cấp thiết của công tác phòng, chống đuối nước, nhất là trong mùa hè.
Nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về nguy cơ đuối nước, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã chọn ngày 25/7 là Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước. Tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1248/QĐ-TTg ngày 19/7/2021, phê duyệt Chương trình phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em giai đoạn 2021–2030, trong đó phòng, chống đuối nước là nội dung trọng tâm.
Hưởng ứng Tuần lễ cao điểm Phòng, chống đuối nước từ 20 đến 26/7/2025, Cục Bà mẹ và Trẻ em đề nghị toàn ngành y tế cùng các tổ chức, đoàn thể, nhà trường và chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, treo pano, áp phích tại nơi công cộng, tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng an toàn, bơi lội, sơ cấp cứu đuối nước nhằm lan tỏa rộng rãi thông điệp bảo vệ trẻ em.
Đuối nước – hiểm họa rình rập mọi lứa tuổi
Mới đây, Cà Mau cũng vừa có 02 trường hợp tử vong do đuối nước. Theo đó, chiều 15-7, hai nam sinh tại xã Trần Văn Thời (Cà Mau) tử vong do đuối nước khi tắm ao sau giờ đá bóng. Một em không biết bơi bị nạn trước, em còn lại cố cứu bạn nhưng cũng bị chìm theo.
Theo các chuyên gia y tế, đuối nước là hiện tượng nước tràn vào đường hô hấp, khiến quá trình trao đổi khí bị ngưng trệ, dẫn đến thiếu oxy nghiêm trọng cho các cơ quan sống, đặc biệt là não bộ. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có thể ngưng tim, ngưng thở và tử vong chỉ sau vài phút. Đáng lo ngại, đuối nước có thể xảy ra ngay cả với người biết bơi, thậm chí là bơi giỏi – nếu rơi vào các tình huống bất ngờ như chuột rút, va đập, dòng nước chảy mạnh hay ngạt nước do thay đổi nhiệt độ quá đột ngột.
Nguyên nhân từ sự chủ quan và thiếu kỹ năng
Với trẻ nhỏ, sự hiếu động, tò mò, thích nghịch nước trong khi thiếu kỹ năng và sự giám sát sát sao từ người lớn là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đuối nước. Trẻ lớn thì lại dễ chủ quan, rủ nhau đi bơi ở nơi không an toàn, thiếu trang thiết bị bảo hộ.
Còn với người lớn, đuối nước thường xuất phát từ thiếu kỹ năng bơi, bơi trong điều kiện không đảm bảo an toàn như sau khi uống rượu bia, khi cơ thể mệt mỏi, bơi ở vùng nước xoáy hay lặn sâu khi không đủ hơi. Những yếu tố bất ngờ như chuột rút, nước lạnh, va chạm… cũng khiến người đang bơi lâm vào tình trạng nguy hiểm.
Cách ứng phó khi gặp tai nạn đuối nước
Khi phát hiện một người bị đuối nước, điều đầu tiên cần làm là hô hoán để kêu gọi sự hỗ trợ xung quanh. Tuyệt đối không tự ý nhảy xuống nước cứu nếu bản thân không có kỹ năng bơi và cứu hộ, vì có thể dẫn đến thêm một nạn nhân.
Cách an toàn hơn là sử dụng các vật dụng như phao, sào dài, dây thừng để tiếp cận và kéo nạn nhân lên bờ. Khi đã đưa được người bị đuối nước lên cạn, cần đặt họ ở nơi thoáng khí, giữ ấm cơ thể, theo dõi nhịp thở, mạch tim và đưa đến cơ sở y tế ngay cả khi đã tỉnh lại, bởi các biến chứng nguy hiểm như phù phổi cấp có thể xuất hiện sau vài giờ.
Phòng chống đuối nước – trách nhiệm của toàn xã hội
Phòng ngừa đuối nước không phải là nhiệm vụ của riêng ai, mà cần sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – cộng đồng. Với trẻ em, việc giáo dục về kỹ năng an toàn trong môi trường nước là vô cùng quan trọng. Trẻ cần được nhắc nhở và giám sát thường xuyên, không được tự ý chơi gần sông, hồ, ao, suối khi không có người lớn đi cùng.
Một số nguyên tắc an toàn cơ bản khi bơi lội cần được tuân thủ như: không nhảy cắm đầu xuống nước ở nơi không rõ độ sâu; không bơi khi trời mưa giông, tối muộn; không dùng phao hơi thay thế cho thiết bị cứu hộ; không ăn uống khi đang bơi và luôn khởi động kỹ trước khi xuống nước.
Đối với người lớn, cần hạn chế bơi ở vùng nước không an toàn, không uống rượu trước khi bơi, không đi bơi một mình. Hãy ưu tiên sử dụng các hồ bơi có giám sát, trang bị đầy đủ thiết bị cứu sinh.
Tại nhà, các nguồn nước như giếng, bồn nước, chậu, bể bơi… nên có nắp đậy, rào chắn an toàn và khóa cẩn thận để ngăn ngừa trẻ em tiếp cận. Những gia đình có điều kiện nên lắp đặt hệ thống camera, báo động hoặc đầu tư các lớp học bơi sớm cho trẻ (từ 4 tuổi trở lên)
Các thông điệp truyền thông Phòng, chống đuối nước năm 2025:
- Đuối nước là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ em.
- Học bơi và kỹ năng an toàn trong môi trường nước - “Phao cứu sinh” bảo vệ trẻ em khỏi đuối nước.
- Gia đình và nhà trường chủ động hướng dẫn, giáo dục, giám sát trẻ em về nguy cơ đuối nước và cách phòng, chống.
- Làm rào chắn an toàn để giảm nguy cơ trẻ em bị đuối nước.
- Phòng, chống đuối nước hiệu quả cần sự chung tay góp sức của toàn xã hội.
- “Ngày Thế giới phòng, chống đuối nước 25/7 – cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước”.