Theo thông tin từ Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình, Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và là nước có tốc độ già hóa dân số thuộc vào hàng nhanh nhất thế giới với tỷ lệ người cao tuổi chiếm khoảng 14 %. Tại Cà Mau theo thống kê của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, năm 2020 số người cao tuổi trên địa bàn tỉnh đã chiếm trên 12%. Cùng với xu hướng này, Cà Mau cũng đang đối mặt với nhiều thách thức do cơ cấu dân số ngày càng già hơn. Ông Huỳnh Văn Tám, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Cà Mau cho biết “Tỷ lệ sinh ở Cà Mau hiện nay ở mức 1,9 là ở mức thấp, chủ trương hiện nay là khuyến khích mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, nhưng thật sự do nhiều điều kiện khác nhau như về kinh tế gia đình họ rất ngại sinh, chỉ sinh một con. Chính vì vậy, ngành Dân số đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân sinh đủ 2 con để đảm bảo mức sinh thay thế trong thời gian tới”. Năm 2020 tỷ số giới tính khi sinh ở tỉnh Cà Mau là 113,5 bé trai/100 bé gái. Kết quả cho thấy mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh ta đang ở mức báo động, hầu hết các huyện số lượng trẻ sinh ra là nam cao hơn so với nữ. Như vậy, nếu xu hướng này tiếp tục tăng nhanh và không trở lại mức bình thường ở 107 bé trai trên 100 bé gái, nó sẽ tác động đáng kể tới cơ cấu dân số.

Thời gian qua, thực hiện đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi còn nhiều khó khăn, đến cuối năm 2020 tổng số người cao tuổi được khám, quản lý hồ sơ sức khỏe là hơn 103.400 người. Bà Trương Thị Thoa 67 tuổi ở ấp 5, xã Tân Thành, thành phố Cà Mau không có điều kiện đi đến những bệnh viện lớn để thăm khám, bà chỉ đành ra Trạm Y tế của xã khám và lấy thuốc uống tạm. Hiện tại bà Thoa sống cùng gia đình của người con trai út làm nghề bán cá và phụ hồ với thu nhập mỗi tháng khoảng 6 triệu đồng. Bà Thoa nói “Kinh tế gia đình khó khăn, lớn tuổi mình không làm được gì để kiếm thêm thu nhập phụ giúp gia đình, chi tiêu hàng ngày đều nhờ vào người con trai. Lớn tuổi nên đủ thức bệnh trong người, khi đau nhức nhiều thì tôi chỉ đến trạm y tế khám, lấy thuốc uống”. Đa phần người cao tuổi trên địa bàn tỉnh đều làm nông nghiệp, hơn nữa tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội cũng rất thấp vì thế khi về già, phần đông người cao tuổi có tích lũy không nhiều mà chủ yếu sống phụ thuộc vào con cháu hay trợ cấp của Nhà nước. Bà Quách Mỹ Điền, Cán bộ chuyên trách dân số Trạm Y tế xã Tân Thành, thành phố Cà Mau nói “Nhân viên ở trạm y tế và cộng tác viên y tế ấp đã thống nhất góp quỹ để mua thuốc đồng thời kết hợp xuống khám bệnh tại nhà đối với những người cao tuổi và gia đình thuộc diện khó khăn. Chúng tôi, cũng lồng ghép với công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân tự chăm sóc sức khỏe”. Thực tế cho thấy, việc tiếp cận đầy đủ các dịch vụ tư vấn và chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi trên địa bàn tỉnh còn bị giới hạn, hệ thống chăm sóc sức khỏe chưa bắt kịp với tốc độ già hóa dân số ngày càng tăng. Các dịch vụ chăm sóc tại nhà cho người cao tuổi chưa nhiều, nguồn nhân lực cho chăm sóc sức khỏe người cao tuổi còn hạn chế. Cùng với đó, chất lượng chăm sóc người cao tuổi còn chưa cao, thiếu nguồn kinh phí tổ chức các hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi già yếu neo đơn tại cộng đồng.

Ông Huỳnh Văn Tám, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Cà Mau cho biết thêm “Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch triển khai công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến các xã, phường, thị trấn. Đồng thời, phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội có nhiều chính sách hỗ trợ phù hợp cho người cao tuổi. Chúng tôi đã đẩy mạnh hoạt động truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về ổn định quy mô dân số, duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, để góp phần phần hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của địa phương”.

Mức sinh thấp kéo dài cũng để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt nguồn lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Tuy nhiên, dân số già hóa không có nghĩa hoàn toàn là gánh nặng mà đây cũng là cơ hội lớn cho các ngành kinh tế dịch vụ cho người cao tuổi, nhiều cơ hội kinh doanh phục vụ nhóm người cao tuổi sẽ xuất hiện. Đặt biệt, điều quan trọng là chúng ta đưa ra được giải pháp phù hợp để thích ứng và tận dụng tối đa cơ hội dân số già hóa.