Theo ngành Y tế, bệnh sốt rét xuất phát từ nhiều nguyên nhân trong đó nơi có khí hậu nhiệt đới gió mùa, đặc biệt là những nơi có nhiệt độ và độ ẩm cao, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi Anopheles sinh sản và phát triển mạnh. Các khu vực gần rừng, sông, ao hồ hoặc vùng ven biển nước lợ thường có nguy cơ cao hơn.

Trình độ dân trí và kinh tế xã hội thấp, thiếu kiến thức về bệnh sốt rét và các biện pháp phòng tránh. Thêm vào đó là thói quen ngủ không mắc mùng, ngủ qua đêm rậm rạp mà không có biện pháp bảo vệ. Không sử dụng các biện pháp phòng tránh muỗi đốt như mặc quần áo dài tay vào buổi tối, sử dụng kem chống muỗi. Cùng với đó, người di cư tự do đến các vùng sốt rét lưu hành hoặc người đi làm ăn, du lịch đến các vùng này có nguy cơ mắc bệnh cao và có thể mang mầm bệnh về cộng đồng.

          Cà Mau có lượng người lao động từ các vùng khác đến làm việc, đặc biệt trong lĩnh vực nuôi trồng và đánh bắt thủy sản. Nếu họ đến từ vùng sốt rét lưu hành hoặc đi qua các vùng này, nguy cơ mang mầm bệnh đến và lây lan.

Bác sĩ Trần Hiến Khóa, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau cho biết: Nhằm chủ động phòng chống bệnh sốt rét trong cộng đồng, mạng lưới y tế dự phòng tại địa phương đã tích cực triển khai nhiều giải pháp. Trong đó chú trọng điều tra dịch tể - côn trùng sốt rét, phát hiện các trường hợp mắc, điều trị ký sinh trùng lây lan trong cộng đồng. Thực hiện các biện pháp dự phòng khác như tẩm mùng với hóa chất diệt muỗi tại những vùng có nguy cơ, nâng cao kỹ năng chẩn đoán, điều trị, xét nghiệm cho tuyến ở cơ sở. Cùng với đó, ngành Y tế ở các địa phương chủ động công tác giám sát địa bàn, giám sát dịch tễ, đặc biệt là các xã phường có di biến động dân số cao... Địa phương cũng đã đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe về phòng chống dịch bệnh với niều hình thức đến các địa bàn dân cư như: treo băng rôn, khẩu hiệu, phát tờ rơi... Qua đây giúp người dân thay đổi nhận thức phòng bệnh.

Ngày nay nhiều tiến bộ của y khoa, bệnh sốt rét đã không còn đáng lo ngại như những năm trước đây. Tuy nhiên, người bị bệnh sốt rét có thể gây nhiều nguy hiểm cho bản thân nếu như không được điều trị đúng cách. Điều đáng quan tâm, phụ nữ mang thai mắc sốt rét dễ sảy thai, thai chết lưu, đẻ non hoặc khi sinh nở dễ mắc phải những tai biến...

Bác sĩ Trần Hiến Khóa cho rằng: Dù đã được loại trừ và không ghi nhận ca mắc nội địa, nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều rủi ro. Trong đó, Cà Mau có đường biên giới biển rộng, thu hút nhiều lao động từ các tỉnh khác đến làm ăn, sinh sống. Đặc biệt là ở các khu vực cửa biển. Việc di chuyên của người dân từ các vùng có lưu hành sốt rét hoặc từ nước ngoài có thế mang theo ký sinh trùng sốt rét, làm tăng nguy cơ tái xâm nhập bệnh.

          Cùng với đó, mặc dù nhận thức của người dân về bệnh sốt rét đã được nâng cao, nhưng vẫn còn tình trạng chủ quan, lơ là trong việc thực hiện các biện pháp phòng bệnh cá nhân và vệ sinh môi trường.

Khó khăn trong tiếp cận y tế ở một số vùng sâu, vùng xa, người dân có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời khi có triệu chứng nghi ngờ.

Thêm vào đó nguồn lực về nhân lực, kinh phí và vật tư cho công tác phòng chống sốt rét có thể bị hạn chế. Đặc biệt là trong giai đoạn duy trì thành quả loại trừ. Nguy cơ xuất hiện và lan rộng của ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc là một mối lo ngại tiềm ẩn, có thể làm giảm hiệu quả điều trị. Tình trạng muỗi kháng các hóa chất diệt cũng là một thách thức trong công tác phòng chống véc tơ.

Từ thực tế khó khăn về nguồn lực trong phòng bệnh sốt rét cũng như duy trì thành quả loại trừ bệnh sốt rét tại địa phương. Chính vì thế trong việc này, ngành Y tế địa phương cần có những hỗ trợ nhất định. Trong đó, hỗ trợ đào tạo chuyên sâu cho cán bộ y tế tuyến tỉnh và tuyến huyện về giám sát, điều tra và xử lý ổ dịch sốt rét xâm nhập và tái  phát; Tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kỹ năng soi lam máu, sử dụng test nhanh và các kỹ thuật xét nghiệm hiện đại khác; hỗ trợ cung cấp thông tin và hướng dẫn về các loại hóa chất diệt muỗi mới, các phương pháp phun tồn lưu và xử lý ấu trùng hiệu quả; hỗ trợ vật tư, trang thiết bị cần thiết trong công tác giám sát (kính hiển vi, test nhanh, hóa chất xét nghiệm), phòng chống véc tơ (màn tẩm hóa chất, hóa chất phun tồn lưu, máy phun)...