Ba con đường lây truyền chính của HIV

Qua đường máu: HIV có thể lây truyền khi máu hoặc các chế phẩm máu của người nhiễm xâm nhập vào cơ thể người khác. Nguyên nhân thường gặp là dùng chung kim tiêm, kim chích ma túy, dụng cụ xăm mình, xỏ lỗ tai hoặc dao cạo không được khử khuẩn đúng cách. Ngoài ra, nguy cơ cũng có thể xảy ra khi truyền máu hoặc các sản phẩm máu không được sàng lọc HIV (hiện nay ở Việt Nam, máu hiến đều được kiểm tra nghiêm ngặt nên nguy cơ này rất thấp).

Qua đường tình dục không an toàn: Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất hiện nay. Vi rút HIV có trong dịch sinh dục của người nhiễm và có thể lây sang bạn tình khi quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su, đặc biệt trong các trường hợp có nhiều bạn tình hoặc mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Từ mẹ sang con: Phụ nữ nhiễm HIV có thể truyền vi rút cho con trong thời kỳ mang thai, khi sinh nở hoặc trong quá trình cho con bú. Tuy nhiên, nếu người mẹ được phát hiện sớm và điều trị ARV đầy đủ, nguy cơ lây truyền HIV cho con có thể giảm xuống dưới 2%.

Cách phòng tránh HIV hiệu quả

Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục giúp phòng tránh HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Không quan hệ bừa bãi, chung thủy một vợ một chồng là biện pháp quan trọng nhất.

Không dùng chung kim tiêm, dụng cụ có dính máu: Tuyệt đối không sử dụng chung bơm kim tiêm, dụng cụ xăm, xỏ khuyên hay dao cạo râu khi chưa được tiệt trùng.

Xét nghiệm HIV định kỳ: Việc xét nghiệm định kỳ giúp phát hiện sớm để được tư vấn và điều trị kịp thời. Hiện nay, người có nguy cơ cao có thể sử dụng thuốc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) – một biện pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa lây nhiễm HIV.

Phòng lây truyền từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm HIV sớm để được điều trị ARV nếu nhiễm, giúp bảo vệ sức khỏe bản thân và sinh con khỏe mạnh, không nhiễm HIV.

Không kỳ thị, không phân biệt đối xử: HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, ăn chung hay sử dụng chung nhà vệ sinh. Việc thấu hiểu, chia sẻ và hỗ trợ người nhiễm HIV tuân thủ điều trị không chỉ giúp họ sống khỏe mạnh mà còn góp phần ngăn chặn lây lan trong cộng đồng.

Với những tiến bộ trong điều trị, người nhiễm HIV nếu được phát hiện sớm và điều trị bằng thuốc ARV đúng cách có thể sống khỏe mạnh, làm việc bình thường và không còn khả năng lây truyền cho người khác. Mỗi người dân cần chủ động phòng ngừa, xét nghiệm định kỳ, không kỳ thị và cùng chung tay thực hiện mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030.