Dinh dưỡng là nhu cầu sống hàng ngày của mỗi con người. Đặc biệt, trẻ em cần dinh dưỡng để phát triển về thể lực và trí lực. Trẻ em nếu được nuôi dưỡng tốt sẽ mau lớn, khỏe mạnh, thông minh và học giỏi. Ngược lại, nếu nuôi dưỡng không đúng cách, trẻ sẽ bị còi cọc, chậm lớn, chậm phát triển và dễ mắc bệnh.
Dinh dưỡng không hợp lý, kể cả thiếu hoặc thừa đều ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Khi thiếu dinh dưỡng tạm thời, cơ thể của trẻ phát triển chậm lại và tình trạng đó có thể phục hồi khi lượng thức ăn đưa vào đầy đủ và cân đối. Nếu tình trạng dinh dưỡng không hợp lý kéo dài sẽ cản trở quá trình phục hồi của trẻ. Do đó, việc quan tâm đến chế độ dinh dưỡng cho trẻ là việc làm cần thiết. Dinh dưỡng hợp lý, đó là khẩu phần ăn hàng ngày phải đủ về số lượng và cân đối về chất lượng: Cân đối giữa các chất sinh năng lượng (đạm, béo, đường), cân đối giữa thức ăn có nguồn gốc động vật và thực vật.
Cơ thể trẻ em là cơ thể đang lớn và đang trưởng thành, khái niệm “lớn” chỉ sự tăng về kích thước, bao gồm sự phát triển về thể chất. Khái niệm “trưởng thành” chỉ sự hoàn thiện về chức năng, bao gồm sự phát triển về tâm thần, vận động.
Về mặt sinh học sự lớn lên và trưởng thành đòi hỏi phải được cung cấp đầy đủ năng lượng, các chất dinh dưỡng và chất xúc tác để kiểm soát sự biệt hóa, tăng kích thước số lượng tế bào…
Nếu thiếu dinh dưỡng, cơ thể sẽ chậm lớn, chậm phát triển. Kéo dài tình trạng trên dẫn đến sụt cân, tiêu hao tổ chức và suy dinh dưỡng. Ngược lại, nếu thừa dinh dưỡng (chủ yếu là thừa protein, song vẫn thiếu các chất dinh dưỡng khác) sẽ ảnh hưởng không tốt đến cấu trúc, chức phận của tế bào, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh béo phì, tim mạch, huyết áp… Vì vậy, dinh dưỡng hợp lý là vấn đề vô cùng quan trọng đối với sức khỏe trẻ em. Việc cung cấp đầy đủ các yếu tố dinh dưỡng cho cơ thể trẻ em phụ thuộc vào 2 vấn đề.
Kiến thức hiểu biết của các bậc cha mẹ, những người làm công tác nuôi dạy trẻ về nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em, nuôi con bằng sữa mẹ, chế độ ABS hợp lý. Sự cung cấp thức ăn cho trẻ em bao gồm số lượng, chất lượng để đáp ứng nhu cầu cơ bản về dinh dưỡng cho trẻ em.
Nhu cầu về dinh dưỡng của trẻ em nếu tính theo cân nặng cao hơn người lớn. Vì vậy, muốn đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ cần phải cho trẻ ăn các thức ăn giàu chất dinh dưỡng và cần chia ra nhiều bữa vì dạ dày của trẻ còn nhỏ, khả năng tiêu hóa còn hạn chế không thể hấp thu nhiều thức ăn trong cùng một lúc. Do vậy, việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ cần phải được quan tâm một cách đầy đủ và đúng cách. Nhu cầu dinh dưỡng và chế độ ăn cho trẻ phải phù hợp so với nhu cầu phát triển của từng độ tuổi. Cách chế biến phải hợp khẩu vị và đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.
Về cân nặng: Một đứa trẻ bình thường, được nuôi dưỡng đầy đủ và hợp lý sau 6 tháng trọng lượng cơ thể sẽ tăng gấp 2 lần, sau 1 năm sẽ tăng gấp 3 lần, sau 2 năm tăng gấp 4 lần so với cân nặng lúc mới sinh. Sau đó mỗi năm sẽ tăng khoảng 2kg.
Chiều cao: Trẻ sơ sinh có chiều cao trung bình 49-50cm, đến 1 tuổi chiều cao tăng gấp 1,5 lần so với lúc mới sinh (khoảng 75cm), sau đó trung bình 1 năm sẽ tăng từ 5-7cm/năm cho tới lúc dậy thì.
Hệ cơ xương: Được hình thành, phát triển từ thời kỳ bào thai, vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ sau khi sinh. Nhờ đó trẻ thay đổi dần hình dáng, cơ thể cân đối dần, các vận động của trẻ ngày càng phong phú, khéo léo.
Sự phát triển của não bắt đầu từ thời kỳ bào thai, sau khi sinh tiếp tục phát triển nhanh, đến 2 tuổi đạt 75%. Đến 5 -6 tuổi đạt 90% và 10 tuổi đạt 95% so với trọng lượng não người lớn. Từ 0 – 5 tuổi là thời kỳ hoàn chỉnh hệ thống thần kinh trung ương và vỏ não, quyết định năng lực trí tuệ tương lai của trẻ. Do đó, dinh dưỡng hợp lý, chăm sóc, giáo dục đầy đủ tạo điều kiện tốt cho trẻ phát triển và trưởng thành. Góp phần quan trọng trong việc tạo ra một thế hệ tương lai khỏe mạnh, thông minh.