Nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) không chỉ là “chìa khóa vàng” bảo vệ sức khỏe mẹ và bé, mà còn góp phần xây dựng một môi trường bền vững và giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu.
“Sau khi sinh, mẹ cần cho trẻ bú càng sớm càng tốt, đặc biệt trong một giờ đầu tiên”, bác sĩ Nguyễn Thảo Vi - Khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau - nhấn mạnh. “Đây là thời điểm trẻ đang ở trạng thái tỉnh táo, nhanh nhẹn nhất, dễ thực hiện hành vi bú mẹ nhất, đồng thời sữa non như một liều vắc xin đầu tiên, giàu vitamin A và kháng thể giúp trẻ phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn, dị ứng, vàng da...”.
Trong sữa mẹ có chứa đầy đủ chất dinh dưỡng phù hợp cho nhu cầu phát triển của trẻ. Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời - nghĩa là không cho ăn thêm nước, nước trái cây hay bất kỳ thực phẩm nào khác - có thể cải thiện tăng trưởng, kết quả học tập và cả khả năng thu nhập của trẻ trong tương lai. Nếu tiếp tục cho trẻ bú đến 2 tuổi hoặc lâu hơn, con sẽ có thêm năng lượng và chất dinh dưỡng cho giai đoạn ăn bổ sung, đồng thời tạo ra “lá chắn” cần thiết bảo vệ con khỏi bệnh tật.
Bên cạnh góp phần nâng cao thể trạng và tăng cường sức đề kháng cho trẻ, sữa mẹ còn mang đến lợi ích ít ai ngờ tới, đó là bảo vệ môi trường. NCBSM là “giải pháp nuôi dưỡng tự nhiên” làm giảm phát thải khí nhà kính và giúp môi trường “xanh” hơn mỗi ngày. Việc sản xuất và tiêu thụ sữa công thức cho trẻ dưới 6 tháng tại một số quốc gia đã làm phát thải tới 7,5 tỷ kg CO₂, tương đương lượng phát thải của một chiếc xe hơi chạy quãng đường 30 tỷ km, tức gần 200 lần khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời. Không dừng lại ở đó, lượng khí nhà kính phát thải trong toàn bộ “vòng đời” của sữa công thức tương đương với khí thải từ 2 triệu ô tô hoặc bằng lượng CO₂ mà 318 triệu cây xanh cần một năm để hấp thụ.
Những ảnh hưởng tưởng như nhỏ bé đang tích tụ từng ngày, âm thầm đẩy môi trường đến giới hạn cuối cùng, buộc chúng ta phải có những hành động nhanh chóng và quyết liệt. NCBSM không phát thải, không cần bao bì và không tốn năng lượng sản xuất. Chỉ cần mỗi bà mẹ NCBSM thêm một tháng, hành tinh sẽ như được đón nhận thêm 300.000 cây xanh - một hình thức bù đắp các-bon cho môi trường.
Hành trình NCBSM là hành trình đong đầy tình yêu thương, nhưng không phải là một hành trình đơn độc. Người mẹ luôn cần và xứng đáng nhận được sự đồng hành từ gia đình và toàn xã hội. Xây dựng hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ và bền vững cho các bà mẹ nuôi con bú sẽ giúp cho mọi trẻ em đều có cơ hội hưởng nguồn dinh dưỡng không thể thay thế từ sữa mẹ.
Mỗi cá nhân đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng một môi trường thuận lợi, giúp người mẹ có thể NCBSM mọi lúc, mọi nơi. Trong đó, ngành Y tế giữ vai trò nòng cốt, là mắt xích không thể thiếu trong việc bảo đảm các dịch vụ hỗ trợ NCBSM tiếp cận được đến mọi bà mẹ, đặc biệt là nhóm yếu thế. Nhiều hành động thiết thực đã và đang được triển khai, như: Thực hiện các Chương trình Mục tiêu quốc gia và Chương trình chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời, ưu tiên hỗ trợ bà mẹ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; Cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh chuyên ngành sản phụ khoa, nhi khoa và sản-nhi; Thực hiện chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh; Đảm bảo trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc mắc bệnh lý được tiếp cận với nguồn sữa mẹ phù hợp... Nhờ vậy, việc nuôi con bằng sữa mẹ ngày càng thuận lợi hơn, góp phần nâng cao sức khỏe bà mẹ và trẻ em, đồng thời mang lại những lợi ích bền vững.
“Cần lồng ghép những lợi ích về môi trường vào các chương trình tư vấn NCBSM, tạo điều kiện cập nhật kiến thức cho cán bộ y tế tại các tuyến, nâng cao năng lực truyền thông trên nền tảng số, tích cực phát triển các kênh thông tin chính thống của ngành Y tế, phát triển kho tài liệu truyền thông sáng tạo và chất lượng, kết hợp lý thuyết với những minh họa bằng video, hình ảnh trực quan. Hơn hết, cần có sự hợp tác, phối hợp giữa các ban ngành, các tổ chức, cá nhân để hành trình NCBSM được lan tỏa đến cộng đồng”, bác sĩ Vi thông tin thêm.