Xóa bỏ kỳ thị đối với người nhiễm HIV để lan tỏa yêu thương

Những tiến bộ y học cho thấy người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, kiểm soát tải lượng vi rút và có tuổi thọ gần như bình thường. Tuy vậy, nỗi đau do kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn là rào cản dai dẳng, tác động trực tiếp đến kết quả điều trị. Nhiều bằng chứng lâm sàng cho thấy, những người bị xa lánh thường có tỷ lệ bỏ điều trị thuốc kháng vi rút (ARV) cao hơn, dẫn đến nguy cơ bùng phát vi rút và trầm cảm. Điều này không chỉ gây tổn thương tinh thần mà còn làm giảm hiệu quả điều trị, kéo theo nguy cơ lây truyền HIV trong cộng đồng.

Theo Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), năm 2025 có khoảng 40,8 triệu người đang sống chung với HIV, trong đó 31,6 triệu người được tiếp cận điều trị ARV. Tuy nhiên, khảo sát năm 2024 của UNAIDS cũng cho thấy 47% người dân tại 42 quốc gia vẫn giữ thái độ kỳ thị đối với người nhiễm HIV. Đáng lo ngại hơn, 38% người sống chung với HIV ở 25 quốc gia trải qua “kỳ thị nội tâm” - sự mặc cảm và tự xa lánh, làm gián đoạn quá trình điều trị và kiểm soát vi rút. Đây là khoảng trống lớn về mặt nhân văn, làm suy giảm hiệu quả chung của các chương trình phòng, chống HIV/AIDS.

Để xóa bỏ nỗi sợ hãi, điều tiên quyết là hiểu đúng về HIV. Vi rút không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, ăn uống chung, dùng chung nhà vệ sinh hay làm việc cùng nhau. HIV chỉ lây qua ba con đường: đường máu (dùng chung kim tiêm, truyền máu không an toàn), quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con trong thai kỳ, khi sinh hoặc cho con bú. Kiến thức đúng là nền tảng để chấm dứt những định kiến sai lệch tồn tại lâu nay.

Bên cạnh đó, thành tựu y học quan trọng cần được lan tỏa rộng rãi là nguyên lý “Không phát hiện = Không lây truyền” (K=K). Khi người nhiễm HIV điều trị ARV đều đặn và đạt tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện, họ không còn khả năng lây truyền qua đường tình dục. K=K không chỉ là bằng chứng khoa học mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ khẳng định quyền được yêu thương, được sống bình đẳng và trọn vẹn. Người nhiễm HIV hoàn toàn có thể lập gia đình, sinh con khỏe mạnh và trở thành người có trách nhiệm trong việc bảo vệ cộng đồng.

Trên cơ sở khoa học và sự đồng cảm, mỗi cá nhân cần góp phần tạo dựng một cộng đồng nhân ái, nơi người nhiễm HIV được tôn trọng và đối xử công bằng. Ngành y tế, các tổ chức xã hội và cộng đồng cần đẩy mạnh truyền thông về K=K, chia sẻ kiến thức đúng để xóa bỏ định kiến. Bên cạnh điều trị y tế, sự hỗ trợ tâm lý và tinh thần đóng vai trò quan trọng giúp người nhiễm HIV tự tin hòa nhập, duy trì điều trị và sống có ích.

Khi hiểu biết thay thế nỗi sợ, khi cảm thông lấn át định kiến, xã hội không chỉ chấm dứt kỳ thị mà còn tiến gần hơn đến mục tiêu chấm dứt AIDS – xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, nhân văn và trọn vẹn.