HIV/AIDS là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây qua ba con đường chính: đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con. Tuy nhiên, do hiểu sai về cơ chế lây truyền, nhiều người vẫn kỳ thị, xa lánh người nhiễm HIV, khiến họ phải chịu thêm nỗi đau tinh thần.
Theo thống kê đến ngày 20/10/2025, cả nước có khoảng 267.455 người nhiễm HIV, trong đó 250.496 người còn sống, 23.565 người đã chuyển sang giai đoạn AIDS và 116.000 người tử vong. Trung bình mỗi ngày có 36 ca nhiễm mới. Tại huyện Năm Căn, có 208 người nhiễm HIV, 83 người còn sống, 125 người chuyển sang AIDS và 85 người đã tử vong. Đây mới chỉ là phần nổi, bởi sự kỳ thị khiến nhiều người giấu bệnh, không đi xét nghiệm hay điều trị, gây khó khăn cho công tác kiểm soát.
Những năm qua, công tác phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam đạt nhiều kết quả tích cực nhờ truyền thông, dự phòng, xét nghiệm sớm và điều trị bằng thuốc kháng vi-rút (ARV). Mục tiêu là giúp người nhiễm có sức khỏe tốt, sống hòa nhập và giảm lây nhiễm. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất hiện nay vẫn là định kiến xã hội. Từ ánh mắt, lời nói đến hành vi xa lánh đều khiến người bệnh tổn thương, tự ti, thu mình.
Kỳ thị là thái độ khinh thường hoặc thiếu tôn trọng người khác vì nghi ngờ họ nhiễm HIV, còn phân biệt đối xử là hành vi xa lánh, từ chối, ngược đãi hoặc hạn chế quyền lợi của họ. Những hành vi như không cho học tập, làm việc, sống chung hay dùng chung vật dụng với người nhiễm HIV đều trái pháp luật và phi nhân văn.
Sự kỳ thị khiến người nhiễm HIV mất việc, bị cô lập, thậm chí ruồng bỏ. Họ dễ rơi vào trầm cảm, mặc cảm, không dám đi khám hay điều trị, dẫn đến bệnh nặng và tăng nguy cơ lây lan. Gia đình người bệnh cũng chịu ảnh hưởng khi bị xa lánh, con cái bị trêu chọc, phân biệt ở trường học.
Để xóa bỏ kỳ thị, cần hiểu đúng rằng HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ăn uống hay dùng chung nhà vệ sinh. Người điều trị ARV đều đặn có tải lượng vi-rút dưới ngưỡng phát hiện sẽ không lây truyền bệnh. Cần thực thi nghiêm Luật Phòng, chống HIV/AIDS; xây dựng môi trường học tập, làm việc tôn trọng, thân thiện và bảo mật thông tin cho người nhiễm HIV.
Ngành y tế cần mở rộng các cơ sở xét nghiệm, điều trị thân thiện, hỗ trợ tâm lý, việc làm và hòa nhập cộng đồng. Gia đình, bạn bè hãy quan tâm, đối xử bình thường, lắng nghe và động viên người bệnh. Khi được yêu thương và hiểu đúng, họ sẽ tự tin điều trị, sống tích cực và góp phần lan tỏa thông điệp nhân ái trong cộng đồng.
HIV ngày nay không còn là “án tử”. Nếu được điều trị đúng cách, người nhiễm vẫn có thể sống khỏe mạnh, làm việc và cống hiến như bao người khác. Khi xã hội cùng chung tay xóa bỏ định kiến, sự kỳ thị sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho lòng nhân ái và sự thấu hiểu.