Bệnh không lây nhiễm (BKLN) như tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và gánh nặng y tế tại Việt Nam nói chung và tỉnh Cà Mau nói riêng. Nhận thức rõ vai trò của công tác dự phòng, phát hiện sớm và quản lý điều trị các bệnh này, tỉnh Cà Mau đã có nhiều nỗ lực cụ thể, đồng bộ trong việc triển khai các chính sách y tế cộng đồng, cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe và kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến BKLN.
Các hoạt động phối hợp liên ngành giữa Sở Y tế và các ban, ngành chức năng đã được thực hiện nghiêm túc, bao gồm việc triển khai các quy định pháp luật liên quan đến kiểm soát yếu tố nguy cơ như thuốc lá, rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý và lối sống ít vận động.
Công tác truyền thông giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về BKLN. Các hoạt động tuyên truyền được tổ chức đều đặn, nhân các ngày kỷ niệm sức khỏe như Ngày Thế giới phòng chống thuốc lá, Ngày Tim mạch thế giới, Ngày Đái tháo đường thế giới… Tỉnh đã phối hợp với các đài truyền thanh, trung tâm văn hóa - thể thao huyện và các phòng truyền thông để thông tin kịp thời, sinh động đến người dân, giúp họ hiểu rõ hơn về tác hại của BKLN và cách phòng tránh hiệu quả.
Hệ thống chuyên môn kỹ thuật và cung cấp dịch vụ y tế cũng đã được tăng cường đáng kể. Các văn bản chỉ đạo chuyên môn về BKLN được triển khai đến tất cả các cơ sở y tế, đồng thời, hàng năm tổ chức các lớp tập huấn cập nhật kiến thức và kỹ năng chuyên môn cho cán bộ y tế từ tuyến xã đến tuyến huyện. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn nhất định, nhất là ở một số đơn vị còn thiếu trang thiết bị chẩn đoán, đặc biệt là trong quản lý bệnh đái tháo đường, khiến việc phát hiện và quản lý bệnh nhân chưa đạt hiệu quả tối đa.
Trong năm 2024, tỉnh Cà Mau đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác sàng lọc và điều trị bệnh không lây nhiễm. Tổng cộng có 258.656 người được đo huyết áp, 101.846 người được sàng lọc nguy cơ mắc đái tháo đường, 55.582 người được xét nghiệm đường huyết. Đối với các bệnh phổi tắc nghẽn và hen phế quản, 2.850 người đã được sàng lọc, bên cạnh đó có 3.575 người được tầm soát các loại ung thư phổ biến. Hoạt động quản lý điều trị cũng đạt tỷ lệ khá cao với 87.532 trường hợp tăng huyết áp được phát hiện (đạt 60% kế hoạch) và 68.613 bệnh nhân đang được quản lý (đạt 47%). Với bệnh đái tháo đường, số ca phát hiện mới là 22.424, chiếm 91,4% so với chỉ tiêu, trong đó 19.105 bệnh nhân đang được quản lý, đạt 79%.
Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, tình hình tử vong do bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng vẫn ở mức cao, chiếm đa số trong tổng số 5.009 ca tử vong ghi nhận trên toàn tỉnh. Cụ thể, tử vong do ung thư các loại là 952 trường hợp, bệnh tuần hoàn là 1.831, trong đó bệnh tim thiếu máu cục bộ chiếm 246 ca, bệnh mạch máu não là 1.314 ca, đái tháo đường gây ra 184 trường hợp tử vong. Những con số này cho thấy tính chất nghiêm trọng và dai dẳng của các bệnh không lây nhiễm, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về cải thiện các biện pháp can thiệp dự phòng và điều trị.
Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm trong thời gian tới, tỉnh Cà Mau xác định một số giải pháp trọng tâm. Trước hết là củng cố vai trò điều phối, giám sát và hỗ trợ chuyên môn của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Các trạm y tế cơ sở cần tăng cường công tác sàng lọc sớm, lồng ghép vào các hoạt động khám chữa bệnh thường quy, đồng thời rà soát đầy đủ danh sách bệnh nhân mắc tăng huyết áp, đái tháo đường và các BKLN khác. đồng thời đảm bảo cung ứng thuốc thiết yếu cho người bệnh. Hoạt động báo cáo, thống kê cũng cần được thực hiện đúng quy định và từng bước triển khai phần mềm quản lý dữ liệu HOC để đồng bộ thông tin trong toàn tỉnh.
Với sự nỗ lực đồng bộ của toàn ngành y tế và chính quyền địa phương, công tác phòng chống bệnh không lây nhiễm tại tỉnh Cà Mau đang dần đạt được những bước tiến quan trọng. Đây sẽ là nền tảng vững chắc để Cà Mau tiếp tục thực hiện thành công Chiến lược quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm, hướng đến một cộng đồng khỏe mạnh và phát triển bền vững.