Tiểu đường (hay đái tháo đường) là bệnh lý mạn tính không thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh nếu tuân thủ nghiêm túc chế độ ăn uống, sinh hoạt và điều trị phù hợp. Một chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ hỗ trợ kiểm soát đường huyết mà còn giúp phòng ngừa biến chứng tim mạch, suy thận, mù lòa, tổn thương thần kinh... Theo các chuyên gia dinh dưỡng, không có một nguyên tắc ăn uống chuẩn chung cho tất cả bệnh nhân tiểu đường. Chế độ ăn cần được cá nhân hóa, căn cứ vào thể trạng, chỉ số đường huyết, mức độ bệnh và thói quen ăn uống. Tuy nhiên, mục tiêu chính vẫn là duy trì đường huyết ổn định và tăng cường sức khỏe tổng thể. Một số nguyên tắc cơ bản cần tuân thủ gồm: ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn trong ngày (3 bữa chính và 1–2 bữa phụ), uống đủ nước (khoảng 40ml/kg thể trọng mỗi ngày), không loại bỏ hoàn toàn bất kỳ nhóm thực phẩm nào mà cần ăn đủ lượng, đủ chất, đúng loại và đúng cách.

Tháp dinh dưỡng dành cho người tiểu đường gồm bốn nhóm thực phẩm chính. Nhóm tinh bột nên ưu tiên các loại có chỉ số đường huyết thấp như gạo lứt, khoai lang, yến mạch; hạn chế cơm trắng, bánh mì trắng, khoai tây. Người bệnh vẫn cần tinh bột để cung cấp năng lượng, điều quan trọng là chọn loại phù hợp. Nhóm rau củ quả nên tăng cường rau xanh, bí xanh, tảo biển… giàu chất xơ và vitamin, với nhu cầu tối thiểu khoảng 14g chất xơ cho mỗi 1000 kcal/ngày để hỗ trợ tiêu hóa và làm chậm quá trình hấp thu đường. Nhóm đạm cần lựa chọn các nguồn đạm lành mạnh như thịt nạc, cá, trứng, sữa đậu nành không đường, đậu hũ, đồng thời tránh da và mỡ động vật, đặc biệt ở người béo phì. Nhóm chất béo tốt nên sử dụng dầu thực vật như dầu ôliu, dầu đậu nành và hạn chế tối đa nội tạng động vật, đồ hộp, dầu chiên đi chiên lại nhiều lần.

Bên cạnh đó, người bệnh cần hạn chế thực phẩm có hàm lượng glucid cao trên 20% như bánh kẹo, nước ngọt, trái cây sấy khô; giảm lượng muối tiêu thụ mỗi ngày dưới 2.300 mg natri; tuyệt đối không uống rượu bia, nhất là khi bụng đói, vì dễ gây tụt đường huyết nguy hiểm.

Ngoài chế độ ăn, vận động thể chất là yếu tố không thể thiếu. Tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc đạp xe khoảng 30 phút mỗi ngày giúp tăng độ nhạy insulin, hỗ trợ kiểm soát đường huyết và duy trì cân nặng hợp lý.

Tóm lại, dinh dưỡng là nền tảng trong kiểm soát bệnh tiểu đường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Ăn uống đúng cách, kết hợp vận động đều đặn và thăm khám định kỳ chính là “chìa khóa” giúp người bệnh chủ động sống khỏe cùng tiểu đường.