Từ đầu năm 2025, nhiều đảo quốc ở Ấn Độ Dương đã hứng chịu nhiều đợt bùng phát dịch. Bệnh cũng lan sang Madagascar, Somalia, Kenya và một số vùng ở Nam Á, Đông Nam Á, trong đó có Ấn Độ.

Một điểm nóng đáng chú ý là Trung Quốc, nơi tỉnh Quảng Đông ghi nhận hơn 7.000 trường hợp tại thành phố Phật Sơn từ tháng 6 đến tháng 8/2025. Đây là đợt bùng phát lớn nhất từng được ghi nhận ở nước này. Tính đến nay, toàn cầu đã ghi nhận hơn 240.000 ca mắc và ít nhất 90 ca tử vong tại 16 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo khoảng 5,6 tỷ người ở 119 quốc gia đang có nguy cơ mắc Chikungunya, đồng thời kêu gọi tăng cường giám sát và triển khai biện pháp phòng chống khẩn cấp. Không chỉ xuất hiện ở châu Phi và châu Á, bệnh đã được ghi nhận tại châu Âu với các ca nhập cảnh và lây truyền tại chỗ, như 12 ca ở miền Nam nước Pháp và một ca tại Italy.

Theo thông tin cập nhật ngày 13/8/2025, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc Chikungunya. Tuy nhiên, Bộ Y tế nhận định nguy cơ xâm nhập là rất cao do sự lưu hành rộng rãi của muỗi Aedes – trung gian truyền bệnh.

Bộ Y tế cũng lưu ý về đặc điểm lâm sàng của Chikungunya: thời gian ủ bệnh từ 2–12 ngày; triệu chứng thường gặp gồm sốt đột ngột trên 38,5°C, đau và viêm khớp dữ dội, mệt mỏi, phát ban, cứng khớp kéo dài. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người và hiện chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu; việc điều trị chủ yếu nhằm giảm triệu chứng.

Để phòng chống bệnh Chikungunya hiệu quả, cần chú trọng việc giám sát và báo cáo sớm. Người dân nên theo dõi kỹ các trường hợp sốt kèm đau khớp, nhất là ở những người vừa trở về từ vùng có dịch. Khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ, cần nhanh chóng thông báo cho cơ sở y tế gần nhất để được xét nghiệm và xử lý kịp thời, nhằm hạn chế nguy cơ lây lan.

Công tác kiểm soát muỗi truyền bệnh đóng vai trò then chốt. Mỗi hộ gia đình cần chủ động loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách dọn sạch vật chứa nước đọng như chậu hoa, vỏ lon, lốp xe cũ. Các vật dụng chứa nước phải được thay nước và cọ rửa định kỳ. Ngoài ra, có thể thả cá ăn lăng quăng hoặc phun hóa chất diệt muỗi ở những khu vực có nguy cơ cao để giảm mật độ muỗi.

Bên cạnh đó, việc ngăn ngừa muỗi đốt là biện pháp thiết thực để bảo vệ bản thân. Người dân nên mặc quần áo dài tay, đặc biệt vào buổi sáng sớm và chiều tối khi muỗi Aedes hoạt động mạnh. Sử dụng kem hoặc thuốc xịt chống muỗi chứa DEET, đồng thời duy trì thói quen ngủ màn kể cả ban ngày ở nơi có nhiều muỗi để giảm nguy cơ bị đốt.

Về vắc-xin, hiện thế giới đã có hai loại phòng Chikungunya được phê duyệt tại Mỹ và Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, loại Ixchiq tạm ngưng sử dụng cho người cao tuổi do lo ngại phản ứng nghiêm trọng, còn loại Vimkunya được phép tiêm cho người từ 12 tuổi trở lên. Ở Việt Nam, chương trình tiêm chủng vắc-xin này chưa được triển khai rộng rãi.

Cuối cùng, truyền thông và giáo dục cộng đồng là yếu tố quan trọng để nâng cao ý thức phòng bệnh. Cần tuyên truyền rộng rãi về triệu chứng của Chikungunya để người dân chủ động đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường. Đồng thời, khuyến khích các hành động thiết thực như phòng muỗi đốt và giữ gìn vệ sinh môi trường sống nhằm bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đang có xu hướng lan rộng nhanh chóng trên toàn cầu. Nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam là hiện hữu, đặc biệt khi dịch bùng phát mạnh tại nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Việc tăng cường giám sát, chủ động phòng chống muỗi, nâng cao nhận thức cộng đồng và sẵn sàng ứng phó là những biện pháp then chốt để bảo vệ sức khỏe nhân dân. Chủ động phòng bệnh ngay từ bây giờ chính là cách tốt nhất để ngăn chặn nguy cơ dịch xâm nhập và bùng phát.