Bệnh ho gà (Whooping Cough) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính có khả năng lây nhiễm cao, thường xảy ra ở trẻ nhỏ, nhất là ở trẻ chưa được tiêm ngừa vắc xin có thành phần ho gà (DPT), chưa tạo được kháng thể bảo vệ hiệu quả sẽ có nguy cơ mắc và tử vong cao hơn. Sau khi vi khuẩn ho gà (Bordetella pertussis) xâm nhập vào đường hô hấp trên, vi khuẩn bám chặt vào lông mao đường hô hấp, giải phóng độc tố và gây sưng viêm ở niêm mạc đường hô hấp gây khó thở.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Cà Mau và Trung tâm Y tế khu vực Hồng Dân tăng cường giám sát chặt tình hình dịch, đặc biệt phát hiện sớm ca nghi ho gà để xử lý kịp thời. Ngành y tế khuyến cáo: khi có triệu chứng như ho kéo dài ≥2 tuần kèm ho kịch phát, khó thở tiếng rít, nôn ói… cần đến ngay cơ sở y tế. Đồng thời, đẩy mạnh xét nghiệm, xử lý triệt để ổ dịch, truyền thông phòng bệnh và vận động tiêm vắc xin đúng lịch. Các cơ sở giáo dục, nhất là mầm non và nhà trẻ, cần bảo đảm vệ sinh lớp học sạch sẽ, thông thoáng, đủ ánh sáng; rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho, giữ vệ sinh cá nhân; hạn chế trẻ đến nơi đông người, tránh tiếp xúc người mắc bệnh hô hấp; theo dõi sức khỏe học sinh và báo cơ sở y tế khi có ca nghi ngờ. Lịch tiêm phòng ho gà: mũi 1 lúc 2 tháng tuổi; mũi 2 sau 1 tháng; mũi 3 sau 1 tháng; mũi 4 khi đủ 18 tháng. Trẻ sinh từ mẹ không có kháng thể phòng bệnh có nguy cơ mắc cao hơn.

Để chủ động phòng bệnh cho trẻ nhỏ trước khi bước vào độ tuổi tiêm chủng, các bà mẹ có thể tiêm vắc xin phối hợp phòng bệnh uốn ván - bạch hầu - ho gà trong thời gian mang thai. Thời điểm tốt nhất để tiêm vắc xin ho gà là trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ. Việc tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh ho gà là hành trình trọn đời, sau khi hoàn thành phác đồ cơ bản và nhắc lại các loại vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván trong những năm đầu đời và đi học, người lớn cần tiêm mũi nhắc mỗi 10 năm một lần nhằm bổ sung, tăng cường và duy trì kháng thể trên ngưỡng bảo vệ. Đặc biệt, người lớn trên 65 tuổi cần tiêm liều vắc xin ho gà nhắc lại nếu liều cuối cùng đã tiêm >10 năm trước.

Phân biệt các cơn ho thường và bệnh ho gà: rất khó phân biệt và dễ nhầm lẫn giữa ho do nhiễm siêu vi, dị ứng gây viêm đường hôp hấp trên và bệnh ho gà. Tuy nhiên, có một số đặc điểm khác biệt cần quan tâm như: Đặc điểm của cơn ho thường do viêm hô hấp trên, viêm phổi, do lao… là ho khan hoặc ho có đờm có thể kèm theo sổ mũi, nghẹt mũi kèm sốt nhẹ, mệt mỏi. Cơn ho thường không quá nghiêm trọng không kéo dài và không ho rũ rượi thành tràng dài, không có tiếng rít khi thở sau cơn ho rũ rượi (cần loại trừ bệnh hen phế quản)

Ho gà là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra, khởi phát giống như cảm lạnh thông thường nhưng sau đó phát triển thành các cơn ho dữ dội, liên tục, kéo dài vài phút và xảy ra từng đợt, có thể dẫn đến tình trạng khó thở, gây ra tiếng rít đặc trưng khi hít vào sau mỗi cơn ho (như tiếng gà rít) do sự tắc nghẽn ở đường hô hấp. Trong các trường hợp nặng, cơn ho có thể gây buồn nôn, ói mửa hoặc thậm chí ngừng thở tạm thời ở trẻ nhỏ.

Thời gian ho kéo dài: Các triệu chứng ho thông thường xuất hiện trong vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và cơ địa của mỗi người. Ho thường tự giảm dần khi bệnh tình thuyên giảm. Còn ho gà có thể kéo dài hàng tuần, thậm chí là hàng tháng.

Mức độ nguy hiểm: ho gà là bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi. Ho gà có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp và trong những trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong.

Biến chứng bệnh ho gà:

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, biến chứng do bệnh ho gà gây ra rất nghiêm trọng do dễ nhầm lẫn với ho cảm lạnh thông thường nên nhiều cha mẹ chủ quan, tự mua thuốc và điều trị cho trẻ tại nhà.

Đối với thanh thiếu niên và người lớn: biến chứng nhẹ hơn (do đã có kháng thể do tiêm ngừa mang lại) như viêm phổi, sụt cân…

Bệnh ho gà thường xảy ra chủ yếu ở trẻ em dưới 9 tuổi. Trẻ càng nhỏ tuổi càng dễ mắc bệnh nặng và có nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm hơn. Hiện nay, tình hình dịch tễ bệnh đã có nhiều thay đổi, những ca mắc ho gà tại Cà Mau là ở bé rất nhỏ (<1 tháng tuổi) và không rõ nguồn lây bệnh. Vì vậy, Các bậc cha mẹ hãy thật đặc biệt quan tâm đến bé, khi có các dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh ho gà, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời./.