Khi nói về tác hại của thuốc lá, thì nicotine chính là chất được nhắc đến nhiều nhất. Việc được nói đến quá nhiều dễ làm cho mọi người nghĩ rằng nicotine là chất gây hại trong thuốc lá. Nhưng thật ra đây chỉ là chất gây nghiện của thuốc lá. Thứ thật sự gây hại là những hợp chất được tạo ra từ quá trình đốt một điếu thuốc.

Bác sĩ Hồ Thanh Đảm, Trưởng khoa TT-GDSK, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau cho biết: Trong thuốc lá chỉ có khoảng 2.500 chất, nhưng trải qua quá trình đốt chúng chuyển hóa thành 4.000 chất và trong 4.000 chất đó có tới 70 chất có thể gây ra ung thư.

Một số chất gây ung thư tiêu biểu như CO, HCN, Formaldehyde, chì, arsen, benzen… Những chất này thường có trong các hóa chất ở thuốc tẩy rửa, diệt sâu bọ hoặc ướp xác. Khi hút thuốc, phần lớn các chất này vào theo khói thuốc, và không chỉ người hút thuốc mà những người xung quanh khi hít phải khói thuốc, cũng phải chịu ảnh hưởng tương tự.

Khói thuốc, bao gồm các chất độc hại đó, khi hít vào sẽ tích tụ qua thời gian thành chất rắn trong đường hô hấp là hắc ín hay nhựa thuốc lá. Hắc ín có đặc điểm là dính và nhầy, khi phủ lên lớp lông mao của phổi sẽ làm giảm chức năng của lông mao là đẩy các dịch nhầy ra ngoài.

Như vậy, không chỉ dịch nhầy từ khói thuốc, mà các chất có hại khác cũng dễ dàng xâm nhập cơ thể người hút thuốc qua đường hô hấp. Các chất từ khói thuốc còn có thể qua máu truyền tới các bộ phận khác trong cơ thể, cho nên người hút thuốc không chỉ bị bệnh hô hấp mà còn có nguy cơ về tim mạch, tiểu đường, răng lợi và thậm chí ảnh hưởng cả khả năng sinh sản… Không chỉ người hút thuốc, những người xung quanh cũng có nguy cơ về sức khỏe khi hít phải khói thuốc, thường được gọi là “hút thuốc thụ động”.

Điều cần lưu ý, chất độc từ khói thuốc không chỉ nằm trong làn khói từ điếu thuốc mà chúng ta nhìn thấy, mà còn có thể ở hơi thở của người vừa hút thuốc, hoặc quanh quẩn trong không khí ở những nơi không gian hẹp. Do vậy, chỉ tránh khói từ điếu thuốc thôi cũng là chưa đủ.

Nicotine thì ít gây hại hơn so với những hợp chất nói trên, nhưng nó lại là chất gây nghiện, khiến cho người hút thuốc rất khó bỏ.

Khi hút thuốc, nicotine có trong khói chỉ mất 10 giây để tới não. Tại đây, các thụ thể (receptor) sẽ tiếp nhận nicotine, sản sinh ra chất dopamine tạo ra cảm giác sảng khoái, dễ chịu cho người hút, làm tăng nhịp tim và còn có thể giảm stress. Tuy nhiên, cũng giống như những chất gây nghiện khác, cảm giác này chỉ là tạm thời, ngay khi nó mất đi cơ thể người hút sẽ có nhu cầu được nạp thêm nicotine để lấy lại cảm giác vừa qua.

Càng hút thuốc lâu, cơ thể càng bị phụ thuộc vào nicotine. Lượng thụ thể nicotine trong não sẽ tăng dần theo thời gian hút. Vì vậy, những người hút thuốc lâu dài thì những tác dụng mà nicotine đem lại càng ngắn, do đó họ sẽ liên tục cần hút thêm. Đây là lý do lớn nhất khiến nhiều người nghiện không thể bỏ thuốc lá, bác sĩ Đảm thông tin thêm.